Met zijn sessie ‘True Policies for Fair Prices’ nam de SALV op 12 maart ll. deel aan de Open Food Conference in het kader van het Belgisch Voorzitterschap van de EU. In juni vorig jaar reeds formuleerde de adviesraad duidelijke aanbevelingen aan de beleidsmakers om de positie van de landbouwer in de waardeketen te versterken en de inkomensvorming structureel te verbeteren. Met de tractorenprotesten van begin dit jaar in het achterhoofd was de aandacht en interesse voor deze sessie zeer groot.
De socio-economische aanbevelingen kunnen niet los gezien worden van de Visienota uit 2022 op een duurzame toekomst voor de Vlaamse land- en tuinbouw waarin het bredere plaatje geschetst wordt. Naast de gewestelijke en federale overheden liggen volgens de SALV ook belangrijke beleidssleutels in handen van Europa. De Open Food Conference bood dus de ideale gelegenheid om het Europese niveau aan te spreken.
In een eerste reactie sprak Fabien Santini, DG Agri zijn waardering uit over het feit dat het advies een lans breekt voor fairness en daarbij fair trade en fair prices centraal stelt. Hij kondigde aan dat de commissie later die week met concrete voorstellen ging komen om de economische positie van de landbouwer in de keten te versterken. Daarna volgde een panelgesprek met stakeholders uit de agrovoedingsketen, van boer tot bord: Boerenbond als lid van COPA, de Europese koepel van de voedingsindustrie FoodDrinkEurope, Eurocommerce die de Europese retail vertegenwoordigt, en de Europese consumentenkoepel BEUC.
SALV-voorzitter Hendrik Vandamme sloot de interessante sessie af met een gerichte oproep tot actie voor ‘true policies for fair prices’:
- Aan wetenschappers in landbouw-, milieu- en economisch onderzoek: geef prioriteit aan de zoektocht naar een actiever en breder socio-economisch beleid in studies over landbouwmarkten en duurzame voedselsystemen. Al te lang is de economische en sociale component van duurzaamheid veronachtzaamd geweest.
- Aan administraties: initieer nieuwe beleidsinitiatieven ook vanuit een socio-economische reflex, waarbij voorstellen worden gedaan voor duurzame voedselsystemen die niet alleen maatschappelijk wenselijk, maar ook realistisch zijn om door te voeren op het boerenerf. Zulke initiatieven zouden niet enkel haalbaar, maar zelfs veelbelovend moeten zijn wat betreft landbouwinkomensvorming.
- Aan beleidsmakers: grijp actief de mogelijkheden aan die in deze SALV-sessie en het SALV-advies zijn geschetst om eerlijkere inkomensvorming voor boeren te bevorderen, en besteed daarbij bijzondere aandacht aan de samenhang tussen verschillende beleidsniveaus en -domeinen. De landbouwersprotesten toonden aan dat de socio-economische aanbevelingen van vorig jaar meer dan ooit tot urgente beleidsactie nopen.
Enkele impressies en quotes uit deze sessie:
Markt- en prijstransparantie
Het streven naar meer transparantie om informatie-asymmetrie binnen de waardeketen weg te werken, lukt vrij goed aan de kant van de landbouw, maar is veel minder duidelijk stroomafwaarts en stroomopwaarts in de keten (DG AGRI).
BEUC ondersteunt de invoering van een trackingtool voor prijstransmissie (bv. voor een biologische bloemkool krijgt de boer €0,30, terwijl diezelfde bloemkool aan €3,50 in het winkelrek ligt).
Samenwerking in de keten
Maak als overheid brancheorganisaties sterk door hun afspraken algemeen bindend te stellen en mee hard te maken (Boerenbond).
Brancheorganisaties moeten alle belanghebbenden betrekken (Eurocommerce).
Samenwerking binnen de waardeketen werkt niet overal in de EU even goed (FoodDrinkEurope).
Eerlijk handelsgedrag
De implementatie van eerlijke handelspraktijken gaat gepaard met een leercurve: grensoverschrijdende handhaving blijft een grote uitdaging (DG AGRI).
Billijk handelsbeleid
BEUC is het eens dat we geen voedsel mogen invoeren dat wordt geproduceerd op een manier die niet voldoet aan EU-standaarden. De ‘sustainable food systems law’ had een fitness check kunnen inhouden rond importvoorwaarden.